بیشتر شهرهای پیشرفته به‌طور کامل مجهز به وای‌فای هستند و فروشگاه‌ها برای جذب گردشگران و مشتریان، نقاط اتصال رایگان (Hotspot) ارائه می‌دهند تا دسترسی آسان به اینترنت فراهم شود. با ورود فناوری 5G، تعداد اتصالات بی‌سیم در «اینترنت اشیاء» به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت؛ به‌طوری که تقریباً همه‌چیز به یک اپلیکیشن یا سیستم ردیابی بی‌سیم متصل می‌شود. برای افراد پرمشغله و حتی کسانی که به دنبال سرگرمی هستند، هر چیزی که «رایگان» و «ساده» باشد، یک مزیت بزرگ به حساب می‌آید.
اما در میان این شتاب برای ساخت دکل‌های مخابراتی بیشتر، آیا تا به حال به جنبه‌های منفی آن فکر کرده‌اید؟ شاید نگرانی در این زمینه در نگاه اول غیرضروری به نظر برسد، چون بسیاری از مردم بی‌توجه هستند؛ اما احتیاط همیشه بی‌دلیل نیست. تعدادی از پژوهش‌های علمی اخیر که در مجلات معتبر منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که تابش امواج بی‌سیم می‌تواند واقعاً جای نگرانی داشته باشد.
تازه‌ترین تحقیقات علمی درباره پرتوهای EMF
پرتوهای بی‌سیم یا همان پرتوهای فرکانس رادیویی (RF) بخشی از طیف الکترومغناطیسی هستند. این فرکانس‌ها هرکدام سطوح متفاوتی از میدان‌های الکترومغناطیسی (EMF) را منتشر می‌کنند. قرار گرفتن در معرض پرتوهای RF با طیف وسیعی از بیماری‌ها و ناراحتی‌های جسمی ارتباط داده شده است.
در سال ۲۰۰۶، دولت استرالیا نصب کنتورهای هوشمند را در ایالت ویکتوریا آغاز کرد. این اقدام، چالش بی‌سابقه‌ای برای سلامت عمومی ایجاد کرد؛ زیرا از آن زمان، کل جمعیت عملاً قادر به اجتناب از مواجهه با پرتوهای ساخته‌شده‌ی انسانی با فرکانس بالا و غیر‌یونیزه نبودند.
در نتیجه، بیش از ۱۴۲ نفر اثرات منفی ناشی از این کنتورهای بی‌سیم را گزارش کردند که در وب‌سایت‌های رسمی ثبت سلامت عمومی و حقوقی استرالیا مستند شده است. شایع‌ترین علائمی که در اثر تابش پرتوهای بی‌سیم کنتورهای هوشمند گزارش شدند شامل:
-
بی‌خوابی،
-
سردرد،
-
وزوز گوش (Tinnitus)،
-
خستگی،
-
اختلالات شناختی،
-
دیس‌استزیا (احساسات غیرطبیعی در بدن)،
-
و سرگیجه بود.
طبق مقاله‌ای که در نوامبر–دسامبر ۲۰۱۴ در مجله Alternative Therapy Health Medicine منتشر شد، تأثیر این علائم بر زندگی افراد بسیار جدی بوده است. جالب آنکه علائم گزارش‌شده مشابه علائمی بود که پیش‌تر از مواجهه با پرتوهای بی‌سیم ناشی از دستگاه‌های دیگری مثل تلفن همراه مشاهده شده بود.
در اکتبر ۲۰۱۴، دانشگاه آکسفورد مقاله‌ای با عنوان «تأثیر تابش مایکروویو بر جنین و رفتار نسل بعدی در موش‌ها» منتشر کرد. به‌دلیل رشد سریع فناوری ارتباطات الکترونیکی در آسیا، نگرانی‌هایی درباره اثرات طولانی‌مدت تابش‌های محیطی بر سلامت کودکان وجود داشت. پژوهش‌های پیشین نشان داده بودند که قرار گرفتن در معرض پرتوهای بی‌سیم می‌تواند موجب بروز اختلالات سیستم عصبی در کودکان شود.
به همین دلیل، محققان مؤسسه پزشکی پرتوی پکن بررسی کردند که آیا می‌توان این اثرات منفی را در مدل‌های حیوانی مشاهده کرد یا نه. در این پژوهش، موش‌های باردار در طول دوران بارداری (روزهای ۳.۵ تا ۱۸) در معرض تابش مایکروویو با فرکانس ۹.۴۱۷ گیگاهرتز قرار گرفتند. پس از تولد، نوزادان از طریق آزمون‌های مختلفی مثل ماز و تست شنا ارزیابی شدند.
نتایج نشان داد که موش‌ها فعالیت حرکتی کمتری داشتند که بیانگر افزایش رفتارهای اضطرابی بود. نوزادان نر کاهش یادگیری و حافظه را نشان دادند. این مقاله نخستین پژوهشی بود که شواهد تجربی در مورد اثرات وابسته به جنسیتِ تابش‌های مایکروویو را ارائه کرد.
دیدگاه بین‌المللی
تا اکتبر ۲۰۱۴، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، استفاده از تلفن همراه تقریباً همه‌گیر شده است؛ چرا که ۶.۹ میلیارد اشتراک فعال در سراسر جهان وجود دارد. این در حالی است که جمعیت جهان در سال ۲۰۱۳ حدود ۷.۱۲۵ میلیارد نفر برآورد شده بود. این آمار نشان می‌دهد که بیش از ۹۵ درصد از جمعیت جهان مشترک تلفن همراه هستند. حتی کسانی که خودشان مشترک نیستند، به دلیل حجم بالای کاربران اطرافشان، به‌طور غیرمستقیم در معرض تابش امواج قرار دارند.
در حال حاضر، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) تلفن‌های همراه را به عنوان «احتمالاً سرطان‌زا برای انسان» طبقه‌بندی کرده است. تحقیقات همچنان در جریان است تا اثرات احتمالی بلندمدت استفاده از تلفن همراه با جزئیات بیشتری بررسی شود.
مطالعات در زمینه تابش بی‌سیم در دو دهه گذشته انجام شده‌اند، اما هنوز به نتایج قطعی نرسیده‌اند. بیشتر این پژوهش‌ها بر تأثیرات کوتاه‌مدت تمرکز دارند، در حالی که تحقیقات درباره اثرات بلندمدت نیازمند داده‌هایی هستند که هنوز در حال جمع‌آوری‌اند. در حوزه تأثیرات کوتاه‌مدت، بسیاری از مطالعات اثر میدان‌های RF را بر بافت‌های بدن بررسی کرده‌اند.
این مطالعات روی فعالیت الکتریکی مغز، عملکرد شناختی، خواب، ضربان قلب و فشار خون داوطلبان متمرکز بوده‌اند. هرچند برخی اثرات منفی گزارش شده است، اما پژوهش‌ها تاکنون نتوانسته‌اند رابطه‌ی علی و دقیق بین قرارگیری در معرض EMF و علائم گزارش‌شده توسط افراد را اثبات کنند. البته ثابت کردن هر رابطه علت و معلولی، معمولاً نیازمند تحقیقات طولانی‌مدت و گسترده است. برای مثال، درک مکانیزم گلیکولیز (فرایندی که نشان می‌دهد چگونه مصرف قند در بدن به تولید انرژی منجر می‌شود) نزدیک به ۱۰۰ سال (از ۱۸۵۴ تا ۱۹۴۰) زمان برد و به همکاری دانشمندان بسیاری از جمله «لویی پاستور» نیاز داشت تا به‌طور کامل روشن شود.
در حال حاضر، مطالعاتی بر روی اثرات بلندمدت پرتوهای بی‌سیم در حال انجام است. چندین پژوهش بزرگ چندملیتی اپیدمیولوژیک به پایان رسیده و داده‌های آن‌ها در حال بررسی است. در واقع، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) برای همین منظور ایجاد شد تا مشخص کند آیا میان استفاده از تلفن همراه و سرطان‌های سر و گردن در بزرگسالان ارتباطی وجود دارد یا نه. تاکنون فقط داده‌های ۱۰ سال اخیر در دسترس است. برخی شواهد نشان می‌دهند افرادی که بالاترین میزان استفاده تجمعی از تلفن همراه را گزارش کرده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به گلیوما (تومور مغزی) قرار داشته‌اند.
به‌طور کلی پذیرفته شده است که سرطان در نتیجه تجمع تغییرات ژنتیکی یا آسیب به DNA ایجاد می‌شود که باعث تکثیر کنترل‌نشده سلول‌های غیرطبیعی می‌گردد. این سلول‌ها مواد غذایی سلول‌های سالم را مصرف می‌کنند و در نهایت بدن را به سمت مرگ سوق می‌دهند. از آنجا که سرطان بیماری‌ای است که ممکن است سال‌ها طول بکشد تا بروز کند، برای رسیدن به نتیجه‌گیری‌های قطعی در زمینه علل آن، هنوز به داده‌های بلندمدت بیشتری نیاز است.
در نتیجه، تحقیقات بیشتری در زمینه مواجهه با پرتوهای بی‌سیم در حال انجام است تا پیامدهای احتمالی آن بر سلامت بهتر درک شود.
راحتی با بهایی سنگین
در عصر بی‌سیم، نگرانی درباره پرتوهای الکترومغناطیسی کاملاً به‌جا است. دکل‌های مخابراتی در سراسر آمریکا یکی پس از دیگری برپا می‌شوند و مردم تقریباً هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند؛ حتی وقتی که فرزندانشان در معرض این امواج قرار می‌گیرند.
پرتوها ماهیتی تجمعی دارند؛ یعنی هرچه میزان مواجهه بیشتر باشد، دوز دریافتی هم بالاتر خواهد رفت.
در حالی که راحتی و دسترسی آسان دغدغه اصلی بیشتر مردم است، دوراندیشی ضروری به نظر می‌رسد؛ مخصوصاً با توجه به اینکه هنوز داده‌های علمی کامل در دسترس نیست.
بیایید منتظر نمانیم تا دیر شود:
-
آگاه بمانیم،
-
و از قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض پرتوهای بی‌سیم پرهیز کنیم.
