به نظر می‌رسد طراحان مد هنگام طراحی لباس‌های زنانه، کمتر به مسئله راحتی و کارکرد عملی توجه کرده‌اند.

جیب‌های کوچک شلوار زنانه که تنها جای یک کلید یا رژ لب دارند، یا جیب‌های نمایشی که عملاً قابل استفاده نیستند، باعث شده بسیاری از خانم‌ها برای نگهداری وسایل ضروری خود به روش‌های جایگزین روی بیاورند.

یکی از این روش‌ها، قرار دادن تلفن همراه در سوتین است؛ عادتی که به تدریج در موقعیت‌های مختلف، از باشگاه ورزشی گرفته تا خرید روزمره یا مهمانی، به یک رفتار رایج تبدیل شده است. حتی برخی تولیدکنندگان لباس ورزشی به فکر دوختن جیب در سوتین‌ها افتاده‌اند.

اما پشت این موضوع ساده، یک نگرانی جدی پنهان است: قرار دادن موبایل در سوتین می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیندازد.

تحقیقات علمی اخیر نشان داده‌اند که میان تابش‌های غیریونی تلفن همراه و رشد تومور در بافت سینه، احتمال وجود ارتباط وجود دارد. همین یافته‌ها باعث شده توجه جدی پژوهشگران به بررسی نقش امواج موبایل در بروز سرطان سینه جلب شود.

در ظاهر، تلفن همراه وسیله‌ای بی‌ضرر به نظر می‌رسد، اما شواهد علمی نشان می‌دهد بی‌احتیاطی در نگهداری آن می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای سلامت زنان به همراه داشته باشد.

واقعیت‌هایی درباره سرطان سینه

از هر هشت زن، یک نفر در طول زندگی خود به سرطان تهاجمی سینه مبتلا می‌شود. و از هر سی‌وشش زن، یک نفر در نهایت بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهد.

اگرچه آمار ابتلا به سرطان سینه به دلیل غربالگری و تشخیص زودهنگام در حال کاهش است، اما تنها در ایالات متحده بیش از ۲.۸ میلیون زن بازمانده از سرطان سینه وجود دارد؛ جمعیتی چشمگیر که اهمیت این بیماری را نشان می‌دهد.

ریسک ابتلا به سرطان سینه به عوامل متعددی از جمله زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی بستگی دارد. با این حال، نکته مهم این است که سرطان سینه در زنان زیر ۴۰ سال که سابقه خانوادگی یا استعداد ژنتیکی خاصی ندارند، بیماری شایعی محسوب نمی‌شود. با این وجود، همین گروه از زنان نیز به سرطان سینه مبتلا می‌شوند. این مسئله نشان می‌دهد که عوامل محیطی می‌توانند نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در ابتلا یا عدم ابتلا به این بیماری داشته باشند.

تأثیر امواج تلفن همراه بر بافت سینه

در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ توسط دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، چهار زن بین ۲۱ تا ۳۹ سالگی مورد بررسی قرار گرفتند که همگی به سرطان تهاجمی چندکانونی سینه مبتلا شده بودند؛ یعنی سرطانی که از بیش از یک نقطه در بافت سینه آغاز شده بود.

این زنان هیچ سابقه خانوادگی از سرطان سینه نداشتند و آزمایش‌های ژنتیکی آن‌ها نیز از جمله BRCA1 و BRCA2 که عوامل شناخته‌شده ژنتیکی این بیماری هستند، منفی بود.

با این حال، وجه مشترک میان آن‌ها یک نکته مهم بود: هر چهار نفر، به‌طور مداوم و روزانه به مدت چندین سال، گوشی هوشمند خود را به مدت طولانی (تا ۱۰ ساعت در روز) مستقیماً درون سوتین و چسبیده به بافت سینه حمل می‌کردند. در نهایت، تومورها دقیقاً در همان نواحی سینه ایجاد شدند که گوشی موبایل قرار می‌گرفت.

Mammograms show clustered calcification (in white) corresponding to multiple sites of disease for case patient 1. Source: PubMed
Mammograms show clustered calcification (in white) corresponding to multiple sites of disease for case patient 1. Source: PubMed

چهار نمونه مستند از ابتلا به سرطان سینه مرتبط با قرار دادن موبایل در سوتین

مورد اول:
یک زن ۲۱ ساله دچار ترشح خودبه‌خودی و خونی از نوک سینه شد. او هر روز به مدت چند ساعت، گوشی تلفن همراه خود را در سمت چپ سوتین قرار می‌داد.

مورد دوم:
زن دیگری، ۲۱ ساله، متوجه یک توده سخت در همان ناحیه‌ای شد که موبایلش را همیشه مستقیماً در تماس با بافت سینه چپ قرار می‌داد. او به مدت ۶ سال، روزانه بیش از ۸ ساعت موبایلش را درون سوتین گذاشته بود. بررسی‌های بعدی نشان داد که سرطان او به استخوان نیز گسترش یافته است.

مورد سوم:
یک زن ۳۳ ساله دو توده در بخش بالایی و بیرونی سینه راست خود کشف کرد؛ درست در زیر همان ناحیه‌ای که تلفن همراهش را درون سوتین نگه می‌داشت. او طی ۸ سال، به طور متناوب گوشی‌اش را در سوتین قرار می‌داد و هنگام دویدن، برای مسیریابی GPS نیز از آن استفاده می‌کرد. سرطان او در نهایت به غدد لنفاوی سرایت کرده بود.

مورد چهارم:
یک زن ۳۹ ساله با سه توده مشخص در ناحیه تماس گوشی با سینه راست خود مواجه شد. او به مدت ۱۰ سال، هنگام رفت‌وآمد به محل کار، گوشی خود را درون سوتین قرار می‌داد و ساعت‌ها با استفاده از بلوتوث صحبت می‌کرد. آزمایش‌ها نشان دادند که چندین غده لنفاوی او نیز درگیر گسترش سرطان شده‌اند.

شباهت چشمگیر میان موارد و نتایج تحقیقات

در این مطالعه، هر چهار مورد شباهت‌های قابل توجهی داشتند. تمامی تومورها هورمون‌مثبت، با درجه کم تا متوسط و دارای ریخت‌شناسی تقریباً یکسان بودند. ضایعات در بافت سینه یافت شدند و تصاویر MRI وجود توده‌های متراکم را به‌وضوح نشان دادند.

به دلیل این شباهت‌ها، نویسندگان مطالعه به‌شدت بر ضرورت دستیابی به داده‌های ایمنی بیشتر درباره اثرات تماس مستقیم و طولانی‌مدت با تلفن همراه تأکید کردند. آن‌ها یادآور شدند که سرطان سینه در زنان دهه ۲۰ و ۳۰ زندگی به‌طور معمول نادر است (کمتر از ۵٪)، اما این زنان بدون هیچ سابقه ژنتیکی به بیماری مبتلا شده بودند.

پژوهشگران در نهایت به این نتیجه رسیدند که شواهد قابل‌توجهی وجود دارد مبنی بر اینکه پرتوهای غیریونی تلفن همراه می‌توانند در بروز سرطان سینه نقش داشته باشند.

در یک متاآنالیز دیگر در سال ۲۰۱۴، ۱۶ مطالعه مورد ـ شاهد منتشر شده بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ مورد بررسی قرار گرفتند تا ارتباط احتمالی میان پرتوهای تلفن همراه و سرطان سینه مشخص شود. نتایج نشان دادند که پرتوهای کم‌سطح ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند:

  • خطر نسبی در کل زنان: ۱.۱۰

  • در زنان پیش‌یائسه: ۱.۲۵

  • در زنان یائسه: ۱.۰۴ (غیرمعنی‌دار)

با این حال، برای اثبات قطعی چنین رابطه‌ای، لازم است تحقیقات در مقیاس بسیار وسیع‌تر و با تعداد نمونه‌های بیشتر انجام شود. تاکنون، شواهد آزمایشگاهی و بالینی محدودی در دسترس است و بنابراین این مطالعات تنها توانسته‌اند شواهد احتمالی ارائه دهند و نتیجه‌گیری نهایی هنوز ممکن نیست.

متأسفانه، دانش ما درباره سرطان هنوز محدود است و بخش اندکی از تحقیقات به‌طور خاص به این زمینه اختصاص یافته است. دانشمندان همچنان در حال کشف سازوکارهای دقیق سرطان هستند و تنها اخیراً توانسته‌اند برخی از مکانیسم‌های آن را روشن کنند.

نکته جالب اینجاست که آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) تاکنون امواج رادیوفرکانسی (RF)، همان امواجی که توسط دستگاه‌های تلفن همراه منتشر می‌شوند، را در دسته «احتمالاً سرطان‌زا برای انسان» طبقه‌بندی کرده است.

توجه محدود به این مسئله

متأسفانه، بسیاری از مردم هنوز از خطرات سلامت مرتبط با تلفن همراه آگاه نیستند، و دیدن زنی که گوشی‌اش از سوتین یا بند آن بیرون زده، اتفاقی عادی و رایج محسوب می‌شود.

با این حال، تلاش‌هایی برای آگاه‌سازی عمومی درباره ارتباط بین سرطان سینه و تماس مستقیم با موبایل انجام شده است. چهره‌های محبوب تلویزیونی، از جمله دکتر «اُز»، حتی بخش‌های کامل برنامه‌های خود را به موضوع «چرا نباید گوشی خود را در سوتین بگذارید» اختصاص داده‌اند. خبرهای محلی نیز هنگام انتشار نتایج تحقیقات، به این موضوع پرداختند.

با وجود این، به نظر می‌رسد عموم مردم هنوز از خطر بالقوه بی‌اطلاع هستند یا اگر اطلاع داشتند، آن را فراموش کرده‌اند. جستجو در گوگل با کلیدواژه‌های «سرطان سینه و موبایل» نتایج کمی نشان می‌دهد که بیشتر آن‌ها نیز بیش از یک سال قدیمی هستند.

شگفت‌آور است که حتی در وب‌سایت Susan G. Komen، موبایل به‌عنوان یکی از عواملی که خطر سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد، ذکر شده است. احتمالاً دلیل این امر، محدود بودن مطالعات و اطلاعات متناقض ارائه شده توسط متخصصان است.

در وب‌سایت انجمن سرطان آمریکا، به این نکته اشاره شده که ممکن است رابطه‌ای بین قرار دادن موبایل در سوتین و ابتلا به سرطان وجود داشته باشد، اما هم‌زمان گفته می‌شود که ممکن است این تنها یک تصادف باشد. دلیل این ابهام هم محدودیت مطالعات انجام شده است. حجم اطلاعات ارائه شده در صفحات دیگر این وب‌سایت آن‌قدر زیاد است که برای خواننده عادی، فهم نتیجه نهایی—اینکه کدام انواع سرطان ممکن است توسط موبایل ایجاد شود، تعداد آن‌ها، و نوع مطالعات انجام شده—سخت و گیج‌کننده است.

زنان چه کار می‌توانند بکنند

تا زمانی که داده‌های بیشتری درباره پرتوهای تلفن همراه منتشر شود، کارشناسان به‌طور کلی توصیه می‌کنند که از هرگونه تماس مستقیم گوشی با پوست خودداری کنید.

در واقع، بسیاری از تولیدکنندگان تلفن همراه حتی در دفترچه‌های راهنمای خود هشدار داده‌اند که تماس مستقیم با پوست باید اجتناب شود. برای مثال، دفترچه راهنمای آیفون توصیه می‌کند که گوشی حداقل ۱۵ سانتی‌متر (۶ اینچ) از بدن فاصله داشته باشد.

واضح است که تحقیقات بیشتری درباره پرتوهای موبایل لازم است تا قوانین و دستورالعمل‌های ایمنی تدوین شده و توسط عموم مردم رعایت شوند. در حالی که مصرف‌کنندگان منتظر پیشرفت علم و قوانین هستند، اهمیت دارد خودتان اقدامات ایمنی لازم را انجام دهید.

  • از تماس غیرضروری با پرتوهای موبایل پرهیز کنید.

  • این اطلاعات را با دوستان و عزیزانتان به اشتراک بگذارید.

خطر ابتلا به سرطان سینه ناشی از پرتوهای موبایل ارزش راحتی گذاشتن گوشی در سوتین را ندارد.